Bòn bon là một trong số những cây ăn quả ngon, độc đáo và đặc trưng của khu vực phía Nam, giống cây này hiện mang lại giá trị kinh tế lớn cho người dân địa phương. Nếu bạn đang muốn tìm hiểu thêm thông tin liên quan đến giống cây này, đừng bỏ qua bài viết dưới đây của Khu Vườn Xanh nhé!
Đặc điểm của cây Bòn bon
Bòn bon còn được gọi là dâu da đất ở miền Bắc, có tên khoa học là Lansium Domesticum. Loại cây này ban đầu có nguồn gốc từ khu vực bán đảo Malaysia, sau đó được người dân của quốc gia này đem bán rộng rãi. Dần du nhập vào hầu hết các quốc gia Đông Nam Á trong đó có Việt Nam. Ngày nay người ta bắt gặp quả bon bon ở hầu khắp các nước trên thế giới thuộc khu vực nhiệt đới, mang lại giá trị kinh tế cao, giống cây lâu đời và thu hoạch nhiều năm
Đặc điểm hình thái
Là giống cây được trồng nhiều ở khu vực miền Nam nước ta, giống bòn bon mang đặc điểm nổi bật của loài cây nhiệt đới dễ dàng nhận biết như:
- Phần thân: Cây thân gỗ cứng và mọc thẳng, độ cao trung bình từ 10 - 15m, lá mọc kép đối xứng, hình như chiếc long chim với phiến lá to và dày, lá khá cứng, không có lông, dài khoảng 8 - 15 cm. Thân cây có vỏ màu nâu đỏ hay vàng nâu.
- Phần lá: Lá bòn bon là dạng lá kép, chiều dài tương đối lớn từ 8 - 13cm. Thông thường một chùm sẽ có từ 6 - 7 lá mọc sát nhau, mặt lá nhám không có lông to, phần gân hình xương cá nổi rõ.
- Phần hoa: Là loại hoa lưỡng tính, hoa bòn bon có thể tự thụ phấn, phần hoa mọc thành chùm to và hầu như đều có thể đậu quả. Màu sắc chủ yếu là trắng hoặc vàng nhạt, có mùi hương thoang thoảng rất nhẹ nhàng.
- Phần quả: Quả bòn bon có hình tròn, kích thước nhỏ, mọc theo chùm. Khi xanh có màu xanh lá cây, tương đối cứng, khi chín dần chuyển sang vàng nhạt, mùi thơm và mọng nước. Trong quả chia thành 5 - 6 múi khác nhau, mỗi múi đều có 1 hạt nhỏ. Hạt rất đắng và khó tách ra.
Mùa bòn bon tháng mấy?
Nếu được chăm sóc đúng phương pháp, cây Bon bon có thể cho năng suất rất cao, thông thường mùa trái bòn bon sẽ bắt đầu từ tháng 4 đến tháng 8 âm lịch hàng năm. Tuy nhiên thời gian thu hoạch sẽ diễn ra trước khi mùa mưa để tránh trường hợp bị ảnh hưởng.
Quả bòn bon có vị chua thanh, ngọt mát có thể sử dụng trực tiếp hoặc chế biến thành nhiều món ngon khác nhau. Việc loại quả này có ngon không còn phụ thuộc vào cảm nhận cá nhân của từng người. Tuy nhiên theo đánh giá chung của phần lớn người đã thưởng thức đều cho rằng chúng khá ngon và dễ sử dụng.
Vùng trồng Bòn bon
Do đặc điểm là giống cây trồng nhiệt đới nên cây bòn bon được trồng chủ yếu ở các tỉnh thành khu vực phía Nam. Nhiệt độ thích hợp để cây phát triển dao động từ 2 độ trở lên, ít có sự chênh lệch nhiệt độ giữa các tháng trong năm.
Ở miền Bắc giống cây này được gọi là Dâu da đất, một giống cây trồng lâu năm, có thời gian phát triển khá chậm chính vì vậy khi trồng bằng hạt, loại cây này cần thời gian từ 10 - 15 năm để ra hoa và cho trái. Hiện nay, người ta đã nhân giống cây bằng nhiều phương pháp khác nhau, từ đó rút ngắn thời gian ra trái, trung bình từ 5 - 7 năm sẽ cho lượt trái đầu tiên.
Bòn bon có mấy loại?
Hiện nay bòn bon được nhân giống và lai tạo theo nhiều phương pháp khác nhau, điều này kéo theo sự xuất hiện của những loài cây mới, đa dạng và phong phú hơn.
Bòn bon vàng
Bòn bon có nguồn gốc chính từ Đông Nam Á, được lai tạo từ giống cây gốc, thịt quả có nhiều múi, nhiều nước, vị ngọt đậm và nhiều thịt. Đặc biệt giống Bòn bon Thái quả to và mọng nước và đậm vị ngọt hơn bòn bon Việt. Có thể sử dụng như một loại trái cây, đem biếu tặng đều rất thích hợp.
Bòn bon đỏ
Giống cây bòn bon đỏ được trồng nhiều ở khu vực Phú Yên nước ta, khác với các giống khác khi chín loại quả này có màu đỏ đậm. Quả tương đối nhỏ, khi ăn vào có vị chua chứ không ngọt như bòn bon xanh hay vàng.
Bòn bon xanh
Bòn bon xanh hay còn gọi là dâu da xanh bắt nguồn từ bán đảo Malaysia, phần vỏ ngoài có màu xanh đậm, thịt trắng đục, dày thịt và có vị ngọt chua dịu đan xen. Được sử dụng để làm nhiều món ăn khác nhau, chứa nhiều thành phần dinh dưỡng.
Bòn bon rừng
Không giống với dâu da đất, loại Bòn bon rừng được trồng chủ yếu ở khu vực đồi núi tại Quảng Nam còn được gọi là quả loòng boong, ra trái theo từng chùm trên thân cây hoặc cành cây. Qủa có kích thước trung bình, vị chua nhẹ.
Bòn bon tím
Một loại khác độc lạ hơn chính là Bòn bon tím Thái, với hình dáng không có quá nhiều sự khác biệt so với những giống cây khác. Sự khác biệt chủ yếu đến từ phần thịt quả có màu tím nhạt, vị thanh mát, ngọt nên được rất nhiều người ưa chuộng.
Bòn bon có tác dụng gì?
Trong trái bòn bon có chứa nhiều chất dinh dưỡng khác nhau, cung cấp đủ năng lượng cho con người. Chính vì vậy, tại nhiều khu vực, loại quả này thường xuyên được sử dụng trong các bữa ăn trong ngày. Trong 100 gram thịt quả có chứa nhiều dưỡng chất quan trọng như Vitamin A, Protein, Carbohydrate, khoáng chất, Chất xơ, Phốt pho, Chất đạm,... Ngoài ra còn có một số chất chống oxy hóa khác có lợi cho sức khỏe.
Nhờ hàm lượng dinh dưỡng cao, quả bòn bon có nhiều tác dụng khác nhau, trong đó quan trọng nhất là chế biến thành nhiều món ăn, hỗ trợ bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể và mang lại hiệu quả kinh tế cao.
- Chế biến món ăn: Bon bon được chế biến thành nhiều món ngon khác nhau, sử dụng vào mọi thời điểm trong ngày. Được dùng nhiều vào mùa hè giúp thanh nhiệt, làm mát hiệu quả.
- Bổ sung dinh dưỡng và điều trị bệnh: Trong thành phần dinh dưỡng của quả có chứa rất nhiều hoạt chất có lợi cho cơ thể. Do đó, nó có khả năng chống lại oxy hóa, làm chậm quá trình lão hóa, tốt cho người bệnh tiểu đường cũng như tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể vô cùng tốt.
- Giá trị kinh tế cao: Một trong những công dụng khác của quả dâu da đất phải kể đến là việc mang lại giá trị kinh tế cao. Có khả năng xuất khẩu và thương mại hóa cao, đồng thời rất thu hút người tiêu dùng. Tiềm năng phát triển lớn trong tương lai.
Cách trồng và chăm sóc cây Bòn bon
Cây không yêu cầu quá cao về kỹ thuật trồng cây và kỹ thuật chăm sóc tuy nhiên phải đáp ứng được các yếu tố liên quan đến thời tiết và nước tưới phù hợp để ra trái to và sai quả hơn.
Đất trồng
Đất trồng cần đảm bảo đầy đủ chất dinh dưỡng, không có sâu bệnh và có độ pH phù hợp từ 5.5. Nên trộn đất với một số loại giá thể trấu, mụn dừa và phân chuồng ủ để tăng cường dưỡng chất, giúp cây nhanh chóng ổn định và phát triển tốt.
Chọn cây giống
Cây giống bòn bon hoặc hạt giống cần đáp ứng đủ các tiêu chuẩn như cây thằng, cành lá sum suê và không bị cụt ngọn. Đối với hạt giống cần đảm bảo có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, hạt mẩy và chắc.
Cách nhân giống
Bạn có thể trồng cây bon bon bằng phương pháp giâm cành hoặc trồng hạt. Đối với giâm cành, nên chọn gốc mẹ khỏe mạnh, không sâu bệnh, cành bánh tẻ có khả năng sinh trưởng tốt. Đối với giâm hạt nên chọn quả to, chắc, chín già và không có dấu hiệu thối úng.
Phương pháp trồng
Khi trồng nên đào các hố thành hình vuông, kích thước 60x60x60cm. Cách hố cách nhau khoảng 6 - 7, dưới hố có trộn phân chuồng hữu cơ, ủ hoai trước khoảng 30 ngày. Sau khi lấy cây từ bầu đất, bạn đặt vào chính giữa hố sau đó lấp đất kín phần rễ để cố định cây. Cuối cùng cần thường xuyên tưới nước để duy trì độ ẩm phù hợp.
Tưới nước
Cây dâu da đất có đặc tính là rất ưa ẩm, do đó hàng ngày bạn nên thường xuyên tưới nước từ 1 - 2 lần. Vào mùa khô có thể tăng tần suất lên và giảm vào thời điểm mùa mưa để tránh bị úng rễ.
Bón phân
Bạn có thể sử dụng hầu hết các loại phân bón phổ biến trên thị trường hiện nay cho cây. Trong đó, mỗi năm nên bón ít nhất 3 lần phân NPK hoặc phân hữu cơ và đều đặn 2 - 3 tháng 1 lần các loại phân chuồng, phân đạm khác.
Làm cỏ và tỉa cành
Là giống cây trồng lâu năm nên xung quanh gốc cây có rất nhiều cỏ dại, Bạn cần thường xuyên làm cỏ để hạn chế trường hợp cỏ dại hút hết chất dinh dưỡng của cây. Đồng thời cần tích cực tỉa cành để giúp cây nhanh ra hoa hoặc loại bỏ mầm bệnh.
Phòng ngừa sâu bệnh
Một số loại bệnh thường gặp ở cây dâu da đất có thể kể tới như bệnh thối quả, bệnh đốm rong, địa y, thối rễ, héo lá và sâu đục thân. Khi cây mắc phải các loại sâu bệnh này hãy nhanh chóng mua các loại thuốc trừ sâu và bảo vệ thực vật để khắc phục kịp thời, tránh trường hợp chết cây, ảnh hưởng tới năng suất.
Bòn bon giá bao nhiêu và mua ở đâu?
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại cây giống bòn bon khác nhau với mức giá đa dạng. Bạn có thể mua cây giống hoặc hạt giống, tùy thuộc vào mỗi đơn vị cung cấp khác nhau sẽ có mức chi phí riêng.
- Hạt giống bòn bon: Mức giá dao động trong khoảng từ 70.000 - 150.000 đồng/gói.
- Cây giống bòn bon: Chi phí dao động từ 50.000 - 170.000 đồng/cây tùy giống cây khác nhau.
- Quả bòn bon: Mức giá chỉ từ 30.000 - 45.000 đồng/kg.
Để mua hạt giống/ cây giống uy tín bạn có thể tham khảo tại các cửa hàng buôn bán cây trồng chuyên dụng hoặc các khu vực vườn ươm trên địa bàn. Đồng thời cũng có thể lựa chọn hình thức mưa cây online qua website hoặc các trang thương mại điện tử để tiết kiệm thời gian, công sức cũng như được giao hàng tận nơi.
Những thông tin có trong bài viết đã cung cấp đầy đủ kiến thức về cây Bòn bon hay còn gọi là cây dâu da đất. Nếu bạn đọc quan tâm đến giống cây/ hoa cảnh khác, hãy ghé thăm Khu Vườn Xanh để cập nhật tin tức một cách chính xác và nhanh chóng nhất nhé.